Στέγη

To στεγαστικό πρόβλημα αναδεικνύεται, τα τελευταία χρόνια, σαν ένα από τα πιο κρίσιμα ζητήματα της ζωής των κατοίκων της Αθήνας.  

Εκτόξευση των τιμών των ακινήτων, εκτόξευση των τιμών των ενοικίων, εκτίναξη της υπερχρέωσης με συνέπεια πλήθος πλειστηριασμών και εξώσεων, κατάργηση των ελάχιστων προγραμμάτων κοινωνικής κατοικίας μετά την μνημονιακή επιταγή του κλεισίματος του ΟΕΚ, ανεξέλεγκτη αύξηση της βραχυχρόνιας μίσθωσης,  περιορισμός στα όρια του ανύπαρκτου των κοινωνικών πολιτικών στέγασης για τις πλέον ευάλωτες ομάδες.

Το υποτιθέμενο συνταγματικά αναγνωρισμένο δικαίωμα στη στέγη δεν υφίσταται στην πράξη. Η στέγη στην μεταπολεμική Ελλάδα δεν αντιμετωπίστηκε ως κοινωνικό αγαθό, όπως αντίθετα συνέβη σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, στις οποίες ήταν κρατική παροχή μέσα από προγράμματα δημόσιας στεγαστικής πολιτικής. Αντίθετα, θεωρήθηκε “ιδιωτική υπόθεση του καθενός” και υπήρξε προσοδοφόρο εμπόρευμα τροφοδοτώντας τις κατασκευαστικές επιχειρήσεις. Και αν στις  τρεις  πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες η άκρατη εκμετάλλευση της γης, σε συνδυασμό με την περιβαλλοντική υποβάθμιση και την καταστροφή της ιστορικής μνήμης, παρήγαγαν οικονομικά προσιτή κατοικία τροφοδοτώντας το κατασκευασμένο όνειρο της αυτοστέγασης, σήμερα πλέον τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. 

Στην πόλη της Αθήνας σήμερα τα στεγαστικά προβλήματα  εκφράζονται  με πολλαπλούς τρόπους. 

Αστεγία στους δρόμους:  Πριν  τρία χρόνια είχαμε την πρώτη όχι πλήρη καταγραφή των ανθρώπων που ζουν στους δρόμους και παρ’ ότι μια τετοια καταγραφη πρέπει να είναι συνεχής και πλήρης το πρόγραμμα παρέμεινε «πιλοτικό»  με αποτέλεσμα να μην υπάρχει σήμερα ακριβής αριθμός  για την αστεγία στους δρόμους.

Παράλληλα δεν υπάρχει καμια καταγραφή  για τους ανθρώπους που ζουν σε ακατάλληλα ή και υπερπλήρη καταλύματα. 

Με βάση τα στοιχεία της Eurostat στην Ελλάδα πληρώνουμε  το μεγαλύτερο στεγαστικο κόστος σε σχέση με το μέσο εισόδημα (46%) ανάμεσα σε όλες τις ευρωπαϊκές  χώρες

Καθημερινά  υπερχρεωμένα  νοικοκυριά απειλούνται από πλειστηριασμούς και εξώσεις. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι μόνο μέσα στον καλοκαιρινό μήνα Ιούλιο 2023 στο Δήμο Αθηναίων χάθηκαν 94 κατοικίες σε πλειστηριασμό. 

Νέοι/ες  που μένουν στα πατρικά τους σπίτια ή δεν μπορούν να έρθουν για σπουδές γιατί δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στα υπέρογκα  ενοίκια.

Πρόσφυγες και μετανάστες αφημένοι στην τύχη τους, ενώ το πρόγραμμα Εστία (και αυτό περιορισμένης κάλυψης σε σχέση με τις ανάγκες) οδηγεί σε έξωση όσες οικογένειες προσφύγων αποκτούν άσυλο. 

Μηδενική πρόβλεψη κοινωνικής στέγης για ευάλωτους πληθυσμούς, κακοποιημένες γυναίκες, ηλικιωμένες /ους/ άτομα με  αναπηρίες, ανέργους/ες, άτομα που υφίστανται κάθε είδους ρατσισμό και σεξισμό κλπ.

Σε αντίθεση με πολλές ευρωπαϊκές πόλεις που έχουν απλά μια παράδοση κοινωνικού κράτους ή στοιχειωδώς προοδευτικές διακυβερνήσεις και αναπτύσσουν έστω και κατώτερα των αναγκών προγράμματα στέγης, ο Δήμος Αθηναίων με γνώμονα την αδιατάρακτη λειτουργία της αγοράς, αντιμετωπίζει τα στεγαστικά ζητήματα με  ελάχιστες προσχηματικές ενέργειες απόλυτα ελλειμματικές ως προς τις ανάγκες. Το επίσης πιλοτικό πρόγραμμα «στέγη και επανένταξη» έκλεισε τον κύκλο του έχοντας υποστηρίξει μερικές  οικογένειες, αριθμό αστείο σε σχέση με τις ανάγκες. 

Τις παραμονές των εκλογών η κυβέρνηση πρόβαλλε πανηγυρικά το πρόγραμμα «Σπίτι μου», ένα πρόγραμμα που μέσα από στεγαστικά δάνεια και επιδότηση ενοικίων και επισκευών στην πραγματικότητα στόχο έχει να στηρίξει και πάλι την αγορά, ενώ μέσα από την διαδικασία της «κοινωνικής αντιπαροχής» προβλέπει πανελλαδικά την κατασκευή περίπου 1000 διαμερισμάτων!

Ο δήμος ακολουθεί απαθής την κυβερνητική γραμμή. Εμείς όμως δεν θα μείνουμε θεατές. Το δικαίωμα σε φθηνή επαρκή και ποιοτική στέγη για όλες/ους/α  αποτελεί για εμάς πρωτεύον ζήτημα. Απαιτούμε:

• Καταγραφή σε επίπεδο δήμου των στεγαστικών αναγκών όλων των κατοίκων.
• Δημιουργία τράπεζας στέγης με κατασκευή νέων κατοικιών και επανάχρηση κενών κτιρίων
• Δραστικό περιορισμό της βραχυχρόνιας μίσθωσης, στις περιπτώσεις που μειώνει τα διαθέσιμα σπίτια στις γειτονιές της Αθήνας. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα μεγάλων πόλεων, με πιο πρόσφατη τη Νέα Υόρκη, που κινούνται σε αυτή την κατεύθυνση. Προτείνουμε ειδικότερα: α) Δυνατότητα ενοικίασης χωρίς περιορισμό μόνο για δωμάτια/χώρους σε χρησιμοποιούμενη ιδιοκατοίκηση β) εφαρμογή ορίου 2 μηνών το χρόνο για ανάρτηση στην πλατφόρμα σε κάθε άλλη περίπτωση γ) δημιουργία και στελέχωση δημοτικής υπηρεσίας ελέγχων.
• Κατάργηση της δυνατότητας χορήγησης επιπλέον golden visas στα όρια του δήμου Αθηναίων με βάση την απόκτηση ακινήτων.
• Εφαρμογή ορίων στις ξενοδοχειακές τουριστικές χρήσεις εντός του δήμου, ανά περιοχή. Να μην προχωρήσει ο σχεδιασμός για την μεταφορά των υπουργείων στην ΠΥΡΚΑΛ που θα οδηγήσει στη μετατροπή των κτιρίων που στεγάζονται σε τουριστικές χρήσεις. 
• Πλαφόν στην δυνατότητα αύξησης ενοικίου μετά τη λήξη του συμβολαίου – επιβολή πλαφόν στα ενοίκια 
• Επίδομα ενοικίου ώστε το στεγαστικό κόστος να μην υπερβαίνει το 30% του εισοδήματος του ενοικιαστή, ως άμεσο μέτρο στήριξης δεδομένου ότι δεν υπάρχει επαρκής κοινωνική στεγαστική πολιτική. 
• Δημιουργία επαρκών υποδομών για την  βραχεία φιλοξενία ευάλωτων πληθυσμών μέχρι να εξασφαλιστεί στεγαστική αποκατάσταση
• Προγράμματα στεγαστικής κάλυψης μεταναστών και προσφύγων χωρίς προϋποθέσεις μέχρι την ολοκλήρωση της κοινωνικής τους ένταξης
• Δημιουργία φοιτητικής κατοικίας για να μπορούν να σπουδάζουν στην πόλη μας όσοι/ες το επιθυμούν χωρίς να επιβαρύνουν τις οικογένειες τους
• Κατάργηση του ΕΝΦΙΑ και των δημοτικών τελών για πρώτες κατοικίες ως ένα ύψος τετραγωνικών και κλιμακούμενη μείωση για τις υπόλοιπες
• Απαγόρευση των εξώσεων
• Απαγόρευση της διακοπής ρεύματος και νερού για τα ευάλωτα νοικοκυριά, μετά από αναπροσαρμογή  του ορίου της ευαλωτότητας ώστε να αντιστοιχεί σε μια πραγματικά αξιοπρεπή διαβίωση

Ο αγώνας για το δικαίωμα στη στέγη είναι διαρκής και οι μάχες  καθημερινές.  

Η στράτευσή μας σε αυτό τον αγώνα σημαίνει συμπόρευση με όλες τις κοινωνικές ομάδες που πλήττονται σήμερα. Σημαίνει πρωτοβουλίες για την δημιουργία ενός κινήματος ενοικιαστών, συμπόρευση με το κίνημα κατά των πλειστηριασμών,  στήριξη κάθε αυτοοργανωμένου εγχειρήματος στέγης.